Queer Edebiyatı | "İstediğinizi araştırın ve bol bol uyuyun!"

Shola von Reinhold'un "LOTE" adlı romanını İngilizceden çevirdiniz. Genç Siyah entelektüel Mathilda Adamarola ve tarihi Siyah şair Hermia Druitt hakkında. Bir asırlık farkları olabilir ama aynı zamanda çok ortak noktaları da var, değil mi? Bize kahramanları kısaca tanıtabilir misiniz?

Mathilda günümüz Londra'sında yaşıyor ve kurumların dışında ve karşısında marjinalleşmiş bir kişi olarak, sözde transsinasyonları hakkında kendi arşiv araştırmasını yürütüyor: Tarihten gelen ve kendisiyle o kadar derin, tarih ötesi bir bağ hissettiği ki, kelimenin en iyi anlamıyla omurgasından aşağı ürperti gönderen tuhaf figürler. Bu transsinasyonlardan biri, İngiliz modernizminden siyah bir şair olan Hermia Druitt. Aslında, o hiç var olmadı; romanda bir kurgu - ama bu ne anlama geliyor? Belki de vardı ya da onun gibi biri. Roman, geçmiş yüzyıllarda Avrupa'da siyah insanların ve özellikle sanatçıların unutulmuş varlığı sorusunu gündeme getiriyor. Roman, tarih yazımındaki boşlukları spekülatif, kurgusal ve parçalı bir şekilde doldurmaya çalışıyor.

Şimdi, Mathilda'nın işi tam olarak kolay değil: Kitabın hemen başında, kapıcı onu arşive -işyerine- sokmayı reddediyor çünkü onun fikrine göre, o böyle bir yere ait biri gibi görünmüyor. Görünüşü ona fazla eksantrik geliyor. Eksantrik görünüm ve eksantrik giyim romanda nasıl bir rol oynuyor?

Önemli bir rol! Mathilda ve Hermia eksantrik giyinirler. Ve bunun aslında Siyahlar için izin verilmeyen bir ihlal olduğu defalarca vurgulanır. Şöyle ifade etmek gerekirse: Beyaz aristokrasi için "eksantrik" olarak kabul edilen şey, Siyahlar için hemen "çılgınlık" olarak reddedilir. Moda, saç stilleri, iç tasarım ve mimarinin ayrıntılı ve gösterişli tasvirleri de roman için daha geniş anlamda önemlidir. Platon'dan Hegel'e ve Adolf Loos'un modernizmine kadar Batı entelektüel tarihi, süslemeyi, aşırılığı ve oyunu defalarca sadece dekorasyon olarak görmüş, bunları kadın düşmanı bir şekilde kadınlıkla ilişkilendirmiş ve değersizleştirmiştir. Roman buna, güzellik ve lüks de dahil olmak üzere yüzeyselliğin kutlanmasıyla karşılık verir; bu, güvencesiz bir konumdan yeniden sahiplenmedir.

Bahsettiğiniz betimleme sanatına devam edersek: Almanca ve İngilizce şiirler yazıyorsunuz ve şiirleri çevirme konusunda deneyiminiz var. "LOTE"yi çevirirken hangi zorluklarla karşılaştınız? Yazarla iletişim halinde miydiniz?

Öncelikle, ilgi alanlarımız arasında epeyce örtüşme var: feminizmin biçim aracılığıyla, trans bir konumdan, belki de trans-estetik bir anti-kapitalizmle nasıl ifade edilebileceği ve en önemlisi, ikimiz de queer İngiliz modernizmlerinin hayranıyız! Öte yandan, farklı türlerde yazmamız da iyiydi; yazımı ona dayatamazdım, aramızdaki mesafelere saygı duyarak konuya yaklaştım. Bu, benim renkli bir insan olmamam gerçeği için de geçerli. Yani, yakınlık ve mesafe arasında ve ayrıca güven olarak düşünülen özerklik ile kolektif çalışma olarak çeviri arasında dikkatli bir gezinme. Shola ile iletişim halindeydim ve sonunda birkaç soruyu tartıştık. Editörüm Utku Mogultay ve yayıncıyla işbirliğim de aynı derecede önemliydi. Bir tür Pollesch yankısı olarak: Evet, kimse tek başına çalışmaz!

Başa dönelim ama prodüksiyona devam edelim: "LOTE" başlığı bir kısaltmadır. Bunu kısaca açıklayabilir misiniz? Ayrıca olay örgüsüne de biraz ışık tutabilir misiniz? Roman, diğer yerlerin yanı sıra bir sanatçının ikametgahında geçiyor - bu tür edebi prodüksiyon yerleri edebiyatın kendisinde sıklıkla ilgi görmez.

Romanın kendisi, bu gizemli kısaltmanın "LOTE"nin ne anlama gelebileceğini merak ederek tüm zamanını harcıyor, bu da çeşitli kıvrımlarını ve dönüşlerini takip etmek eğlenceli. Ama kısaca: Mathilda, Hermia'nın bir süre Dun adlı tanımlanmamış bir kıta Avrupası kasabasında yaşadığını keşfeder, burada estetik ve dekadansın diğer hayranlarıyla birlikte LOTE adlı gizli bir topluluğa üyedir. Tam anlamı hakkında o kadar çok ayrıntıya girmem gerektiğini yeni fark ediyorum ki, bunun için bütün bir makale gerekir - bu yüzden bu bulmacayı okuyuculara bırakmak istiyorum! Neyse, Mathilda Hermia üzerine yaptığı araştırma sırasında Dun'da mevcut bir ikametgahla karşılaşır, daha fazla uzatmadan oraya başvurur ve kabul edilir. Ne hakkında olduğu hakkında hiçbir fikri yoktur, ancak parasız olduğu için küçük kasabaya gider. Bunu yaparken, bir şekilde bursu istismar ettiği yönündeki bir tutum tekrar tekrar vurgulanır, şu anlamda: kültürel fon almak, resmi gerekliliklerin asgarisini yerine getirmek, istediğini araştırmak - ve bol bol uyumak!

İskoç yazar Shola von Reinhold da ağırbaşlı edebiyat kurumuna karşı sempatik abartılara başvuruyor: "Shola von Reinhold" muhtemelen pasaportunda yazan isim değil; doğum tarihini 1892 olarak veriyor ve 100 yıl boyunca Bolşoy Balesi'nde dans ettiğini iddia ediyor. Biyografi üzerine bu oyun belki de birçok genç yazarın profesyonelliklerini sürdürme baskısı altında, biyografilerinde ödüllerini listelemeleri, aynı eğitim derslerini tekrar tekrar listelemeleri ve en sonunda sadece şu anlama gelen işaretlerin ardında kaybolmaları gerçeğinin tuhaf bir eleştirisi.

Evet, bu açıdan Shola von Reinhold hakkında daha fazla bir şey söyleyemem – ya da söylemek istemiyorum, çünkü bu tam da bu ifadeyle çelişir! Bu istikrarlı burjuva kimliğinin reddi, romanda sözde kaçış kavramı aracılığıyla devreye giriyor: birkaç kahraman, çeşitli nedenlerle isimlerini ve tüm sosyal çevrelerini tekrar tekrar değiştirerek önceden belirlenmiş bir biyografiden tamamen kurtulmaya çalışıyor. Burada tuhaf mantıklar rol oynuyor, ancak sınıf meseleleri de rol oynuyor – ve bir kaçışı gerçekleştirmenin neredeyse imkansız olduğu tekrar tekrar müzakere ediliyor. Ama sadece neredeyse, çünkü diğer yandan dayanışmalar tekrar tekrar oluşuyor ve süreçte birbirlerini destekliyorlar . Evet, bunun aynı zamanda bir dostluk romanı olduğunu bile bilinçli olarak fark etmemiştim – suç ortakları!

Shola by Reinhold: LOTE. Lisa Jay Jeschke tarafından İngilizceden çevrilmiştir. Merve, 456 sayfa, karton kapaklı, 25 €.